Tüm Dünyanın Dijitalleşmesi İle Aşkın Kuralları Yeniden Oluşuyor

RÖPORTAJ: BÜŞRA NAZLAN ÜREGÜL

AİLE SAĞLIĞI ARAŞTIRMA DERNEĞİ BAŞKAN YARDIMCISI, İLİŞKİ VE AİLE DANIŞMANI

İREM HATTAT

“Tüm dünyanın dijitalleşmesi ile aşkın kuralları yeniden oluşuyor”

“ilişkilerimizin Değişen Dünyası: Online Flört, Online Romantizm” kitabı ile ğünümüzdeki ilişkilere yeni bir bakış açısı kazandıran Aile Sağlığı Araştırma Demeği Başkan Yardımcısı, ilişki ve aile danışmam İrem Hattat ile kalıcı ilişkinin formülünü konuştuk.

İlişki ve aile danışmanı İrem Hattat, Online flört şiddetinden ilişkileri bozan teknoloji bağımlılığına ve dijital aşkın ilişkilere getirdiği olumsuzluklara kadar birçok konuyu ele alıyor. Adım adım online flört uygulaması kullanmaktan, ilişkiyi yaşamaya, ayrılmaya ve yeniden başlamaya kadar önerilerin bulunduğu kitapta, yaşam biçiminden mutsuz eşlerin, kendini duygusal yönden yoksun, reddedilmiş, terk edilmiş hisseden yıpranmış ilişkilerin taraflarının bu durumla nasıl mücadele edileceğini anlaşılır bir dille okura sunuyor. Hattat ile yeni kitabı ve ilişkiler üzerine keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.

HELLO!: 2002 yılında Aile Sağlığı Araştırma Derneği’ni kurdunuz ve başkan yardmıcdığuıa devam ediyorsunuz. 2005’te Avrupa Cinsel Sağlık Kongresi’ndc ‘Sosyo-Kültürel Faktörlerin Kadınların Cinsel Fonksiyon Sorunlarına Etkisi’ konulu araştırmayla birincilik ödülüne layık görüldünüz. 2010 yıbndan itibaren Hattat Cinsel Wellness Kliniği Direktörlüğü’nü aile danışmanı olarak yürütüyorsunuz ve 2008’deıı bu yana Avrupa Cinsel Sağlık Birliği Baş-kanı’sınız. Bu yoğun temponuz devam ederken kitap yazma fikri nasıl gelişti?

İrem Hattat: Bildiğiniz gibi artık diji-talleşmeden bağımsız bir hayat düşünmek mümkün değil. Hal böyle olunca yaşadığımız deneyimlerin, danışanlarımızın hikayelerinin beni bu içerikte bir kitap yazmaya ittiğini söyleyebilirim. 2022 yılı ocak ayının başlarında bu kitabı yazmaya karar verdim. Türk, Amerikan, Hintli ve İngiliz bir arkadaş grubu ile Londra’da bir toplantının ardından kahve içiyorduk. Toplantının konusu da kadın-erkek ilişkileri üzerine olduğundan, sohbet bir anda online flört uygulamalarına geldi. Değişik ülkelerden de olsalar grubumuzda herkesin bir online flört uygulamasında hesabı vardı ve iyisinden kötüsüne pek çok tecrübe yaşamışlardı. Gördüm ki herkesin umudu online başlayan bir flört ile ruh eşini bulmak. Ben de online flörtleri, neden bu kadar popüler olduklarını, gerçek hayatta devam edip etmeyeceğini araştırıp yazmak istedim. Yazım sürecinde özellikle Amerika’da her üç kişiden birinin, Türkiye’de her 100 kişiden 12’sinin online flört uygulamalarına girdiğini gördüğümde konunun öneminin bir kere daha farkına vardım.

“İnsanlar arasındaki iletişim ve etkileşim arılığından, ihanetin daha fazla görünür hale geldiğini düşünüyorum.”

HELLO!: Günümüz dünyasında pek çok değişkenle birlikte kadın/erkek ilişkileri de ciddi anlamda evrime uğradı. Bunun sebebini ne olarak görüyorsunuz?

İ. Hattat: Pandemide de gördüğümüz üzere evliliği takip eden dönemde çiftler bazen tuzağa düştüklerini hissediyor ve isyankar davranmaya, iktidar sorunları yüzünden çekişmeye başlıyorlar ya da ‘kendileri olmakta’ zorlanıyorlar. Bu çiftler için de sosyal medya bir anlamda tutkuların oyun alanı haline geliyor. Ne de olsa birlikte yaşamanın gerektirdiği bir dizi anlaşma (çöpü çıkartmak gibi) online ilişkiler için geçerli değil. Kinsey Enstitüsü’nden Helen Fisher’ın ve New York Einstein Tıp Fakültesi’nden nöroloji profesörü Lucy Brovvn’ın yaptığı araştırmalar, mutluluktan ayakların yere basmadığı balayı fazının 12 ila 18 ay arasında değiştiğini gösteriyor. Bu tutkulu faz sona erdiğinde arkadaşça uyumun paylaşıldığı yeni bir sevgi başlıyor. Pek çok kişi bu uyumun gelişmesi için yeterince gayret göstermeyerek ilişkiyi sonlandırıyor. Hem Türkiye’de hem de diğer ülkelerde gördüğümüz (Avrupa ve Japonya gibi) boşanmalardaki artışı bu gayretin gösterilmemesine bağlayabiliyoruz. En önemli boşanma nedeni, sorumsuz ve ilgisiz davranma. Şimdi sanal ihanet de önemli sebeplerden biri olarak karşımıza çıkmaya başladı. Çiftin tüm sorunları halının altına süpürme sanatı, eski ve yeni öfkelerin mazereti haline geliyor. İşte sanal dünya aslında bu eksikliği tamamlıyor. Özellikle de iletişimde bulunduğunuz kişinin sizinle aslında hayatınızı etkileyecek gerçek bir bağlantısının olmaması, bu tarz bir kaçış için gerekli atmosferi sağlıyor. Bu kitap hem gerçek dünyadaki ilişkilerde işinize yarayacak önerileri bir araya getiriyor hem de sanal ihanet gibi konuları nasıl anlayabileceğinizi ve çift olarak nasıl atlatabileceğinizi açıklıyor.

HELLO!: Günümüzde ilişkilerdeki en büyük problem nedir?

I. Hattat: Online veya gerçek dünya fark etmeksizin ilişki sorunlarının temelinde iletişimsizlik yatıyor. İlişkilerin sanal dünyaya taşınması aslında modem toplum-larda evliliğe, hatta tek eşliliğe ve aldatmaya bakış açımız ile aile yaşam döngülerindeki değişimin bir sonucu. Bu nedenle okuyuculara öncelikle modern dünyadaki ilişkilerin yapısının değişim hikayesini anlatırken, şu anki romantizm ve ilişkilerin resmini çiziyorum. Daha sonrasında ise bir anlamda bu yeni dünya için hazırlanmış bir “hayatta kalma rehber”’ oluşturuyorum. Bu rehberde bir internet uygulamasında hesap açarken dikkat edilecek hususlardan online güvenlik endişelerine (sahte hesaplar, cinsel içerikli şantajlar, saplantılı takip vb.) ve savunma mekanizmalarına, ilk buluşmalardan mesajlaşmada tartışmanın kurallarına, ilişkilerde teknoloji bağımlılığı ve sanal aldatma konusundan gerçek hayatta yaşanan ilişkilerin huzurlu ve mutlu devamı için önerilere kadar pek çok önemli nokta yer alıyor.

HELLO!: Bir de dijital ortamda çiftlerin birbirini aldatma sorunu var. Siz buna da çözüm sunuyorsunuz. Partnerimiz nasıl davranışlar sergilediğinde ondan şüphelenmeliyiz?

İ. Hattat: İnsanlar arasındaki iletişim ve etkileşim arttığından, ihanetin daha fazla görünür hale geldiğini düşünüyorum. İnternet üzerindeki sosyal medya platformları, mesajlaşma uygulamaları ve diğer dijital araçlar, çiftlerin bağlantılarını ve iletişimini artırırken, ihanetin artabileceğini düşünüyorum. Gelelim aldatma ipuçlarına…

Eşiniz bunları yapıyorsa, sanal dünyada aldatıyor olabilir:

• Sevgilinizin Online bir kaçamağı olduğundan mı şüpheleniyorsunuz? Tabii ki ilk işaret bilgisayar ve diğer cihazlarla geçirdiği vaktin arttığını fark etmenizdir. Ancak ortada farklı, daha az görünür işaretler olabilir.
• Eşiniz uzak mı görünüyor? Eşiniz ilişkiniz veya evliliğiniz konusunda ilgisiz davranmaya başladıysa bu bir problemi işaret ediyor olabilir. Bir kopukluk ve uzaklaşma hissiyle birlikte iletişimde sorunlar yaşamaya başlayabilirsiniz. Sizinle vakit geçirmeye, tatillere veya kutlamalara ilgisinin azaldığını fark edebilirsiniz. İlişki problemleri ile cinsel problemler birbirini çağırır. Bu sorunlarınız nedeniyle yatak odasında da problemler başlamış olabilir. Eşinizin cinsel isteğinde veya cinsel ilişki sıklığınızda azalma dikkatinizi çekebilir.
• Eşinizde davranış değişiklikleri mi var? Davranışlarda ani, açıklaması olmayan değişiklikler aldatmaya işaret edebilir. Eşiniz değişmiş görünebilir. Size karşı daha eleştirel olabilir. Eşlik, ebeveynlik, iş ve evle ilgili sorumluluklarını göz ardı edebilir. Daha geç vakitte uyumak veya daha erken kalkmak gibi uyku düzeninde de önemli farklılıklar görebilirsiniz. Özellikle bu ekstra zamanı Online geçiriyorsa şüphelerinizde haklı olabilirsiniz.
• Eşiniz savunmacı bir tulum içinde mi? Bu fark ettiğiniz konuları tartışmak üzere konu açtığınızda savunmaya geçip kaçabilir. Davranış değişikliklerini tamamen reddedebilir veya bahanelerle normalleştirme çabasına girebilir. Özellikle uzaklaşmasını, cinsel sorunları, önüne geçirdiği zamanı konu ettiğinizde sizi suçlayabilir, hatta yalan söyleyebilir.

Eşiniz kapalı bir kutu mu? Online ilişkisini saklamak için eşiniz…

• Şifrelerini değiştirip ortak e-posta
• veya sosyal medya hesaplarına erişiminizi engelleyebilir.
• Telefonu veya bilgisayarı ile evde daha uzak ve izole bir konuma çekilebilir.
• Bilgisayarını, telefonunu veya tabletini siz dahil başka kimsenin kullanmasına müsaade etmez.
• Daha çok mahremiyet talep eder.
• Bilgisayar / telefon kullanımıyla ilgili konuşmaktan kaçınır.
• Siz yaklaştığınızda bilgisayarını veya cihazını aniden kapatır veya ekranı görmenizi engeller.
• Sürekli internet arama geçmişini temizler.

HELLO!: İlişkilerimizi iyileştirmenin formülü nedir?

İ. Hattat: Herkesin umudu gerçekten sevdiği, sevildiği ve derin bir iletişimi sağladığı doğru kişiyi bulmak. Teknoloji artık tutku dolu ilişkileri başlatmamız, devam ettirmemiz ve sonlandırmamız için yepyeni bir dünyanın kapılarını aralıyor. Bizden haberdar olanların ve bizim haberdar olduğumuz insanların sayısı arttığı gibi, onlarla iletişim içine girme olasılığımız da artıyor. Sosyal medya platformlarının, WhatsApp’ın yanı sıra Match, Tinder, Bumble, OkCupid, Happn ve daha birçokları yeni ilişkilere yelken açmak için bir tık uzağımızda. Bugünün sanal dünyasında binlerce online flört sitesi bulunuyor. Tinder jenerasyonu bağlanmaktan korkuyor veya bağlanmaktan kaçınıyor. Özellikle ‘arayışta olmak’ ve ‘doğru insanı bulmak’ eskisinden son derece farklı kavramlar… Tüm dünyanın dijitalleşmesi ile aşkın kuralları yeniden oluşuyor.

Bu süreçte ilişkileri sürdürmek için şu önerilere göz atın:

• Online ilişkilerde teknolojiden yardım alarak iletişimi sürdürmek çok kolay. Günlük olarak iletişimde kalın. İstek ve ihtiyaçlarınızı rahatlıkla paylaşarak, birbirinize verdiğiniz değeri gösteren mesajlar atarak, aranızdaki bağlılığı yükseltebilirsiniz.
• Uzun online sohbetler ilişkinizi derinleştirir, özellikle de dürüstçe iç dünyanızı açarsanız. En sevdiğiniz filmden hayattaki amacınıza kadar her konuyu konuşun.
• Ortak ilgi alanlarınız ve değerlerinizden bahsederek birbirinizi mümkün olduğunca iyi tanıyın. Ona kişiliği ile ilgili soru sonnaktan kaçınmayın. Ortak felsefesi ve tutkuları olan çiftler için güvenli bir bağlanma stili yakalamak daha kolaydır.